Granice państwowe jako atrakcja turystyczna i szansa rozwoju obszarów peryferyjnych

Autor

  • Tomasz Padło Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Instytut Geografii

DOI:

https://doi.org/10.24917/20833296.11.24

Słowa kluczowe:

atrakcyjność, granica, pogranicze, turyzm

Abstrakt

Badania atrakcyjności turystycznej granic państwowych mają niedługą tradycję i skupiają się raczejna obszarze pogranicza niż na nich samych. Sama granica, traktowana jako linia oddzielająca dwakraje, w wielu częściach świata przyciąga turystów, choć określenie jej wpływu na turystykę regionu jest często utrudnione z uwagi na fakt, że jej „doświadczanie” jest zazwyczaj jedynie elementem szerszej aktywności turystycznej. Potencjał turystyczny granic - szczególnie ich silnie umocnionychodcinków oraz tych mających nietypowy przebieg, np. trójstyków i enklaw - wydaje się niewykorzystany. Tymczasem przykłady DMZ w Korei czy przejścia granicznego Wagah na granicy indyjsko--pakistańskiej pokazują, że wykorzystanie turystyczne granicy może być istotnym elementem rozwoju regionu. Szczególnie atrakcyjne wydają się granice pełniące wyraźne funkcje rozdzielające odmienne systemy gospodarcze bądź cywilizacje. Niewykorzystane w tym kontekście są granice zewnętrzne Unii Europejskiej, dawna żelazna kurtyna oraz granice byłego Związku Radzieckiego, które na wielu odcinkach do dzisiaj zachowały cechy minionego systemu. Wraz z rozwojem alternatywnych form turystyki wykorzystanie atrakcyjności granic może stanowić czynnik rozwoju obszarów peryferyjnych.

Biogram autora

Tomasz Padło - Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Instytut Geografii

Tomasz Padło, dr, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, InstytutGeografii, Zakład Geografii Społeczno-Ekonomicznej.W pracy naukowej zainteresowany postrzeganiem przestrzeni, geografią granic, równieżreliktowych oraz geografią społeczną Europy Środkowej. Współzałożyciel FundacjiBezgranica zajmującej się promocją wiedzy za pomocą sztuk wizualnych.

Bibliografia

Baczwarow, M., Suliborski, A. (2002). Kompendium wiedzy o geografii politycznej i geopolityce. Warszawa- Łódź: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bański, J. (2010). Granica w badaniach geograficznych. Przegląd Geograficzny, 82, 4, 489-508.

Biliński, J., Sawaryn, D. (red.). (2003). Turystyka czynnikiem integracji międzynarodowej. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie.

Blacksell, M. (2008). Geografia polityczna. Warszawa: PWN.

Boedeltje, F., van Houtum, H. (2008). The abduction of Europe: A plea for less ‘unionism’ and more Europe. Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 99, 361-365.

Boyes, R., Cywiński, P. (2003). Sezon na Europę. Warszawa: Czytelnik.

Butler, R.W. (1996). The Development of Tourism in Frontier Regions: Issues and Approaches. W: Y. Gradus, H. Lithwick (red.), Frontiers in Regional Development. Lanham: Rowman & Littlefield, 213-229.

Butler, R.W. (2002). The Development of Tourism in Frontier Regions: Issues and Approaches. W: S. Krakover, Y. Gradus (red.), Tourism in Frontier Areas. Oxford: Lexington Books.

Cresswell, T. (2004). Place: a short introduction. Malden: Blackwell Publishing.

Driessen, H. (1996). At the edge of Europe: Crossing and marking the Mediterranean divide. W: L. O’Dowd, T.M.Wilson (red.), Borders, Nations and States. Aldershot: Ashgate Publishing Company.

Eriksson, G.A. (1979). Tourism at the Finnish-Swedish-Norwegian borders. W: G. Gruber, H. Lamping, W. Lutz, J. Matznetter, K. Vorlaufer (red.), Tourism and Borders: Proceedings of the IGU Group, Geography and Tourism Recreation. Frankfurt: Institut fur Wirtschafts-und Sozialgeographie der Johann Wolfgang Geothe Universitat, 151-162.

Felsenstein, D., Freeman, D. (2002). Gambling on the Border: Casinos, Tourism Development, and the Prisoners’ Dilemma. W: S. Krakover, Y. Gradus (red.), Tourism in Frontier Areas. Oxford: Lexington Books.

Häkli, J., Kaplan, D.H. (2002). Learning from Europe? Borderlands in Social and Geographical Context. W: D.H. Kaplan, J. Häkli (red.), Boundaries and Place. European Borderlands in Geographical Context. Lanham: Rowman & Littlefield Publishers.

Heffner., K. (2002). Efektywność współpracy w euroregionach na granicy polsko-czeskiej. W: A. Stasiak (red.), Euroregiony wschodniego pogranicza – założenia i osiągnięcia. Białystok: Wyd. Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku, 255-268.

Huntington, S. (2007). Zderzenie cywilizacji. Warszawa: Muza.

Jacobs, F. (2014, 30 września). Peacocks at Sunset. New York Times. Pozyskano z http://opinionator.blogs.nytimes.com/2012/07/03/peacocks-at-sunset/ Kałuski, S. (1993). Turystyka kwalifikowana jako czynnik rozwoju regionalnego obszarów przygranicznych Polski. Warszawa: Fundacja im. Friedricha Eberta.

Kałuski, S. (2006). Border tripoints as transborder cooperation regions in Central and Eastern Europe. W: J. Kitowski (red.), Regional trans-border co-operation in countries of Central and Eastern Europe – a balance of achievements. Warszawa: Geopolitical Studies, 14, 27-36.

Kitowski, J. (red.). (1996). Problemy regionalnej współpracy transgranicznej. Rozprawy i Monografie Wydziału Ekonomicznego, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej – Filia w Rzeszowie, 10.

Kitowski, J. (red.). (1998). Czynniki i bariery regionalnej współpracy transgranicznej – próba syntezy. Rozprawy i Monografie Wydziału Ekonomicznego, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej – Filia w Rzeszowie, 15.

Kitowski, J. (red.). (2006). Regional trans-border co-operation in countries of Central and Eastern Europe – a balance of achievements. Warszawa: Geopolitical Studies, 14.

Komornicki, T. (1999). Granice Polski. Analiza zmian przenikalności w latach 1990–1996. Geopolitical Studies, 5. Warszawa: IGiPZ PAN.

Korea National Tourism Organization (2004). Master plan for development of peace tourism belt in the DMZ and its vicinity. Seoul: Government Printer.

Lee, T.J., Kang, E-J. (2013). Living with war. The Korean truce. W: R. Butler, W. Suntikul (red.), Tourism and War: Contemporary Geographies of Leisure, Tourism and Mobility. Routledge, 121-131.

Light, D. (2000). Gazing on communism: Heritage tourism and post-communist identities in Germany, Hungary and Romania. Tourism Geographies: An International Journal of Tourism Space, Place and Environment, 2, 2, 157-176.

Löytynoja, T. (2007). National Boundaries and Place-making in Tourism: Staging the Finnish-Russian Border. Nordia Geographical Publications, 36, 4, 35-45.

Lysenko, I., Besançon, C., Savy, C. (2007). 2007 UNEP-WCMC Global List of Transboundary Protected Areas. Pozyskano z: http://www.tbpa.net/page.php?ndx=78, dostęp: 30 września 2014.

Medvedev, S. (1999). Across the line: Borders in post-Westphalian landscapes. W: H. Eskelinen, I. Liikanen, J. Oksa (red.), Curtains of iron and gold. Reconstructing borders and scales of interaction. Aldershot: Ashgate, 43-56.

Mehdi, S.S. (2005). A Peace Museum on the Wagah Border. South Asian Journal, 10, 116-126.

Mogiła, Z., Zaleski, J., Zathey, M. (2011). Wykorzystanie przygranicznego położenia terenów znajdujących się w zachodniej części Polski dla rozwoju społeczno-gospodarczego. Wrocław.

Moraczewska, A. (2008). Transformacja funkcji granic Polski. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Mync, A., Szul, R. (red.). (1999). Rola granicy i współpracy transgranicznej w rozwoju regionalnym i lokalnym. Warszawa: Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego UW.

Otok, S. (2009). Geografia polityczna. Warszawa: PWN.

Paasi, A. (1996). Territories, Boundaries and Consciousness: The Changing Geographies of the Finnish- -Russian Border. Chichester: Wiley.

Paasi, A., Raivo, P.J. (1998). Boundaries as barriers and promoters: Constructing the tourist landscapes of Finnish Karelia. Visions in Leisure and Business, 17, 3, 30-45.

Padło, T. (2014). Koniec świata. Kraków: Universitas.

Potocki, J. (2009). Funkcje turystyki w kształtowaniu transgranicznego regionu górskiego Sudetów. Wrocław: Wydawnictwo WTN.

Prescott, J.R.V. (1965). Geography of Frontiers and Boundaries. London: Hutchinson University Library.

Prescott, J.R.V. (1987). Political Frontiers and Boundaries. London: Unwin Hyman.

Redclift, M.R. (2006). Frontiers: Histories of Civil Society and Nature. Cambridge: MIT Press.

Ryden, K.C. (1993). Mapping the Invisible Landscape: Folklore, Writing, and the Sense of Place. Iowa City: University of Iowa Press.

Rykiel, Z. (2006). Podstawy geografii politycznej. Warszawa: PWE.

Saarinen, J. (2003). The Regional Economics of Tourism in Northern Finland: The Socio-economic Implications of Recent Tourism Development and Future Possibilities for Regional Development. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 3, 91-113.

Sobczyński, M. (2006). Geografia granic i pograniczy w badaniach łódzkiego ośrodka geograficznego. Folia Geographica-Oeconomica, Acta Geographica Lodziensia, 7, 19-36.

Squire, S.J. (1994). Accounting for cultural meanings: the interface between geography and tourism studies re-examined. Progress in Human Geography, 18, 1, 1-16.

Szul, R. (1999). Rola granicy w gospodarce – próba ujęcia teoretycznego. W: A. Mync, R. Szul (red.), Rola granicy i współpracy transgranicznej w rozwoju regionalnym i lokalnym. Warszawa: Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego UW, 227-232.

Tegelberg, M. (2010). Hidden sights: Tourism, representation and „Lonely Planet Cambodia”. International Journal of Cultural Studies, 13(5), 491-509.

Timothy, D.J. (1995). Political boundaries and tourism: borders as tourist attractions. Tourism Management, 16, 7, 525-532.

Timothy, D.J. (1996). Small and isolated: the politics of tourism in international exclaves. Acta Turistica, 8(2), 99-115.

Timothy, D.J. (2000a). Tourism in the borderlands: economic development and cross-frontier cooperation. W: S. Krakover, Y. Gradus (red.), Tourism in Frontier Regions. Baltimore: Lexington Books.

Timothy, D.J. (2000b). Borderlands: An Unlikely Tourist Destination? IBRU Boundary and Security Bulletin, 57-65.

Timothy, D.J., Wall, G. (2001). Tourism and Political Boundaries. London: Routledge.

Vinokurov, E. (2007). A Theory of Enclaves. Lanham: Lexington Books.

Więckowski, M. (2010). Turystyka na obszarach przygranicznych Polski. Warszawa: IGiPZ PAN.

Więckowski, M. i in. (2012). Pogranicze polsko-słowackie. Dostępność transportowa a turystyka. Warszawa: IGiPZ PAN.

Zhao, X. (1994). Barter tourism along the China-Russia border. Annals of Tourism Research, 24, 401-403.

www.lonelyplanet.com/morocco/the-mediterranean-coast-and-the-rif/ceuta-sebta, 2014, 30 września.

www.magnumphotos.com/C.aspxVP3=SearchResult&ALID=2TYRYDA8TPED, 2014, 30 września.

www.tripadvisor.co.uk/Attraction_Review-g190383-d2067161-Reviews-Ledra_Street_Crossing_Point- -Nicosia_Nicosia_District.html, 2014, 30 września.

Dz.U. 1990 nr 78, poz. 461.

Pobrania

Opublikowane

2015-09-17

Jak cytować

Padło, T. (2015). Granice państwowe jako atrakcja turystyczna i szansa rozwoju obszarów peryferyjnych. Przedsiębiorczość - Edukacja, 11, 314–326. https://doi.org/10.24917/20833296.11.24