Aktywność fizyczna i turystyczna wśród uczestników Uniwersytetów Trzeciego Wieku na przykładzie Krakowa
DOI:
https://doi.org/10.24917/20833296.11.27Słowa kluczowe:
aktywność fizyczna, IPAQ, turystyka, Uniwersytet Trzeciego WiekuAbstrakt
W artykule przedstawiono problematykę aktywności fizycznej i turystycznej wśród słuchaczy Uniwersytetów Trzeciego Wieku działających na terenie Krakowa. Celem pracy jest zwrócenie uwagi na konieczność poszerzenia oferty w zakresie aktywizacji ruchowej osób starszych oraz wspierania działalności oferowanej przez wskazane jednostki. Do prezentacji zagadnienia wykorzystano część wyników badań zgromadzonych w ramach większego projektu badawczego. Dane uzyskano na podstawie kwestionariuszy ankietowych (m.in. IPAQ), wypełnianych na następujących krakowskich uczelniach: UTW przy Uniwersytecie Pedagogicznym im. KEN, UTW przy Uniwersytecie Rolniczym im. Hugona Kołłątaja, UTW przy Uniwersytecie Jagiellońskim. W sumie analizie poddano 116 ankiet. Postępujący proces starzenia się populacji rodzi konieczność podjęcia działań zmierzających zarówno ku poprawie jakości życia poszczególnych jednostek, jak i funkcjonowania państwa jako organizmu. Jedną z szans na utrzymanie zdrowia i sprawności fizycznej ludzi jest stwarzanie im możliwości do podejmowania aktywności fizycznej oraz turystycznej. Wśród badanych wszyscy spełniali normę WHO dla osób starszych (500-1000 MET min/tydz.) w zakresie minimalnej aktywności ruchowej w czasie wolnym. Podczas wyjazdów krajowych seniorzy, jako jeden z głównych sposobów spędzania czasu, wybierali aktywność ruchową. Wskazano pole do działania dla wszelkich instytucji publicznych i niepublicznych zajmujących się organizacją czasu dla osób starszych, których problemem nie jest brak chęci do podejmowania różnych aktywności, lecz deficyt środków finansowych. Dzięki odpowiedniej współpracy w skali regionu i kraju należy wprowadzać programy wspierające aktywizację seniorów oraz działalność UTW. Sprawna osoba starsza to wyższy poziom samodzielności i samoobsługi, a w konsekwencji mniejsze koszty opieki zdrowotnej i socjalnej.
Bibliografia
Blecharz, J., Siekańska, M. (2013). Psychologiczne aspekty starzenia się i starości. W: A. Marchewka, Z. Dąbrowski, J.A. Żołądź (red.), Fizjologia starzenia się – profilaktyka i rehabilitacja. Warszawa: PWN, 48-59.
Borowiec, M. (2008). Rola szkolnictwa wyższego w procesie kształtowania gospodarki opartej na wiedzy. Przedsiębiorczość – Edukacja, 4, 24-36.
Broczek, K. (2007). Starzenie się i starość w opinii słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku Szkoły Głównej Handlowej i studentów Akademii Medycznej w Warszawie. W: M. Dąbrowski (red.), E- -mentor, 4 (21),Warszawa: SGH, 62-66.
Chełmicki, J., Hądzelek, K. (2012). Włodzimierz Humen (1904–1972), Halina Szwarc (1921–2002) – pionierzy aktywności fizycznej i rekreacji osób dorosłych i w trzecim wieku. W: J. Nowocień, K. Zuchora (red.), Aktywność fizyczna i społeczna osób trzeciego wieku. Warszawa: AWF, 152-162.
Chomistek, A.K., Manson, J.E., Stefanick, M.L., Lu, B., Sands-Lincoln, M., Going, S.B., i wsp. (2013).The Relationship of Sedentary Behavior and Physical Activity to Incident Cardiovascular Disease: Results from the Women’s Health Initiative. Journal of the American College of Cardiology, 61, Wshington: JACC, 2346-2354.
Ciura, G., Szymańczak, J. (2012). Starzenie się społeczeństwa polskiego. Infos, 12(126), BAS, 1-4.
Drabik, J. (1996). Aktywność fizyczna w treningu zdrowotnym osób dorosłych. cz. II, Gdańsk: AWF, 215.
Duda, B. (2009). Aktywność, sprawność i wydolność fizyczna a komponenty morfologiczne u osób w wieku średnim. Gdańsk: AWFiS.
Duda, K. (2013). Proces starzenia się. W: A. Marchewka, Z. Dąbrowski, J.A. Żołądź (red.), Fizjologia starzenia się – profilaktyka i rehabilitacja. Warszawa: PWN, 1-31.
Grabara, M., Borek, Z. (2011). Niektóre aspekty uczestnictwa w rekreacji ruchowej w opinii aktywnych fizycznie słuchaczy Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Turystyka i Rekreacja, 7, Warszawa: AWF, 115-120.
Gouveia, E.R., Maria, J.A., Beunen, G.P., Blimkie, C.J., Fena, E.M., Freitas, D.L. (2013). Functional fitness and physical activity of Portuguese community – residing older adults. Journal of Aging and Physical Activity, 21, Champagin: Human Kinetics, 1-19.
Hasińska, Z., Tracz, E. (2013). Rola Uniwersytetów Trzeciego Wieku w aktywnym starzeniu się. Nauki społeczne, 1(7), Wrocław: Uniwersytet Ekonomiczny, 91-102.
Harańczyk, A. (2008). Potencjał rozwojowy szkół wyższych Małopolski. Przedsiębiorczość – Edukacja, 4, 37-59.
Hołowiecka, B., Grzelak-Kostulska, E. (2012). Turystyka osób starszych w Polsce – uwarunkowania społeczno-demograficzne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 259, 95-108.
Jan Paweł II (2000). Sport misją i świadectwem, Rozważanie przed modlitwą Anioł Pański. Pozyskano z: http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/modlitwy/ap_29102000.html
Kiełbasiewicz-Drozdowska, I. (2001). Osobowościowe i społeczne uwarunkowania rekreacji. W: I. Kiełbasiewicz- Drozdowska, W. Siwiński (red.), Teoria i metodyka rekreacji (zagadnienia podstawowe). Poznań: AWF, 53.
Knapik, A., Rottermund, J., Myśliwiec, A., Plinta, R., Gruca, M. (2011). Aktywność fizyczna a samoocena zdrowia osób w starszym wieku. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i narodowego Instytutu Leków w Warszawie, 2, Rzeszów, 195-204.
Kozieł, D., Trafiałek, E. (2007). Kształcenie na Uniwersytetach Trzeciego Wieku a jakość życia seniorów. Gerontologia Polska, 15(3), 104-108.
Kozieł, D., Kaczmarczyk, M., Naszydłowska, E. (2008). Wpływ kształcenia w Uniwersytecie Trzeciego Wieku na zachowania zdrowotne ludzi starszych. S. Głuszek (red.), Studia Medyczne, 12, 23-28.
Krzepota, J., Biernat, E., Florkiewicz, B. (2013). Poziom aktywności fizycznej słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku o zróżnicowanym indeksie masy ciała. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 19(2), 200-2005.
Laredo, P. (2007). Revisiting the Third Mission of Universities: Toward a Renewed Categorization of University Activities?. Higher Education Policy, 20, 441-456.
Marchewka, A. (2013). Aktywność fizyczna – oręż przeciw niepełnosprawności osób w wieku starszym. W: A. Marchewka, Z. Dąbrowski, J.A. Żołądź (red.), Fizjologia starzenia się – profilaktyka i rehabilitacja. Warszawa: PWN, 386-429.
Marcinkiewicz, A. (2012). Uniwersytet Trzeciego Wieku jako instytucja przeciwdziałająca marginalizacji osób starszych. Ogrody nauk i sztuk, 2, 458-467.
Morgulec-Adamowicz, N., Rutkowska, I., Rekowski, W. i in. (2011). Zajęcia aktywności fizycznej na Uniwersytetach Trzeciego Wieku w Polsce. Gerontologia Polska, 19(3–4), 190-198.
Nowocień, J. (2012). Wokół problematyki pozytywnego starzenia się człowieka. W: Nowocień, J., Zuchora, K. (red.), Aktywność fizyczna i społeczna osób trzeciego wieku. Warszawa: AWF, 108-126.
Osiński, W. (2003). Antropomotoryka, wyd. II, Poznań: AWF, 320.
Palacios-Cena, D., Alonso-Blanco, C., Jimenez-Garcia, R., Hernandez-Barrera, V., Carrasco -Garrido, P., Pileno-Martinez, E., i wsp. (2011). Time trends in leisure time physical activity and physical fitness in elderly people: 20 year follow – up of the Spanish population national health survey (1987–2006). BMC Public Health, 11, 799-810.
Pośpiech, D., Zając-Gawlak, I., Pridalova i in. (2011). Wpływ aktywności ruchowej na cechy somatyczne związane ze zdrowiem słuchaczek Uniwersytetów Trzeciego Wieku z Katowic i Chorzowa. Aktywność ruchowa ludzi w różnym wieku, 15, Szczecin: Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, 347-354.
Regulska, A. (2012). Działalność uniwersytetów trzeciego wieku w aspekcie aktywizacji seniorów. Roczniki Pedagogiczne, 1, 109-127.
Rossi, A., Dikareva, A., Bacon, S.L., Daskalopoulou, S.S. (2012). The impact of physical activity on morality in patients with high blood pressure: a systematic review. Zanchetti, A. (red.), Journal of Hypertension, 30, 1277-1288.
Rowiński, R., Śniegocka, K. (2010). Sprawność fizyczna oraz aktywność (rekreacyjna i turystyczna) seniorów w środowiskach małej wsi i wielkiego miasta. W: Turystyka i Rekreacja, 6, 151-163.
Samitz, G., Egger, M., Zwahlen, M. (2011). Domains of physical activity and all – cause mortality: systematic review and dose – response meta – analysis of cohort studies. W: International Journal of Epidemiology, 40, 1382-1400.
Schnohr, P., Lange, P., Scharling, H., Jensen, J.S. (2006). Long – term physical activity in leisure time and mortality from coronary heart disease, stroke, respiratory diseases and cancer. The Copenhagen Heart Study. W: European Journal of Cardiovascular Prevention and Rehabilitation, 13, 173-179.
Shortreed, S.M., Peeters, A., Forbes, A.B. (2013). Estimating the effect of long – term physical activity on cardiovascular disease and morality: evidence from the Framingham Heart Study. W: Heart, 99, 649-654.
Spychała, A., Graja-Zwolińska, S. (2012). Aktywność turystyczna wielkopolskich seniorów. W: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 256, 54-63.
Włodarek, D., Majkowski, M., Majkowska, L. (2012). Physical activity of elderly people living In district Koprzywnica (Poland). W: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny, 63, 111-117.
Żarów, R., Gołąb, S., Chrzanowska, M., Matusik, S., Sobiecki, J. (2003). Physical activity of the adult men (short communication). W: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, LVIII, 538-542.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).
