Rozwój agroturystyki w południowo-wschodniej Polsce – ujęcie modelowe
DOI:
https://doi.org/10.24917/20833296.14.24Słowa kluczowe:
agroturystyka, model funkcjonalny agroturystyki, obszary wiejskie, południowo- -wschodnia Polska, turystyka wiejskaAbstrakt
Region południowo-wschodniej Polski, obejmujący województwo małopolskie i podkarpackie, dobrze ilustruje zmiany zachodzące na obszarach wiejskich, gdzie dominują małe gospodarstwa rolne. Panujące tam niekorzystne warunki przyrodnicze dla rozwoju rolnictwa (pogórza i góry) stanowią jednocześnie istotny walor dla rozwoju różnych form turystyki. Turystyka ma duże znaczenie w rozwoju obszarów wiejskich tego regionu, a liczba gospodarstw agroturystycznych jest jedną z wyższych w kraju. Celem badań opisanych w niniejszym artykule było poznanie aktualnego stanu rozwoju agroturystyki i oferty turystycznej gospodarstw agroturystycznych w południowo-wschodniej Polsce. Badania wykazały nieznaczny spadek liczby gospodarstw agroturystycznych w regionie, a jednocześnie wzrost różnorodności oferty turystycznej. Rozmieszczenie kwater agroturystycznych było ściśle powiązane z atrakcyjnością przyrodniczą, a stosunkowo mało z prowadzoną działalnością rolniczą. Skonstruowany model funkcjonalny agroturystyki pokazuje przejście od działalności rolniczej i związanej z nią tradycyjnej agroturystyki na rzecz turystyki na obszarach wiejskich. Jego oryginalna koncepcja istotnie przyczynia się do wzbogacenia wiedzy o mechanizmie funkcjonowania agroturystyki w regionach o tradycyjnym rolnictwie. Studium przeprowadzono na podstawie dostępnych materiałów statystycznych GUS, Podkarpackiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego (PODR) w Boguchwale, Małopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Karniowicach (MODR), Instytutu Turystyki, Polskiej Organizacji Turystycznej, Podkarpackiego i Małopolskiego Portalu Turystycznego, portali internetowych powiatów i gmin oraz studium literatury.Bibliografia
Arroyo, C.G., Barbieri, C., Rich, S.R. (2013). Defining agritourism: Acomparative study of stakeholders’ perceptions in Missouri and North Carolina. Tourism Management, 37, 39–47.
Bajgier-Kowalska, M., Tracz, M., Uliszak, R. (2017). Modeling the state of agritourism in the Malopolska region of Poland. Tourism Geographiesi, 19(3), 502–524. DOI: 10.1080/14616688.2017.1300935
Bajgier-Kowalska, M., Tracz, M., Uliszak, R. (2016). Uwarunkowania rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich na przykładzie gospodarstw agroturystycznych województwa małopolskiego. Przedsiębiorczość – Edukacja, 12, 244–261.
Bajgier-Kowalska, M., Rettinger, R. (2008). Gospodarstwa agroturystyczne powiatu bieszczadzkiego i leskiego jako forma akwizycji obszaru pogranicza polsko-ukraińsko- słowackiego. W: R. Fedan, Z. Makieła (red.), Przyrodniczo-ekonomiczny potencjał regionów na pograniczu polsko-ukraińskim. Jarosław: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. ks. Bronisława Markiewicza w Jarosławiu, Stowarzyszenie Instytut Polsko-Ukraiński, 13–26.
Balińska, A., Sikorska-Wolak, I. (2009). Turystyka wiejska szansą rozwoju wschodnich terenów przygranicznych na przykładzie wybranych gmin. Warszawa: SGGW.
Bański, J., Mazur, M. (2010). Atlas rolnictwa Polski. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
Bański, J., Stola, W. (2002). Przemiany struktury przestrzennej i funkcjonalnej obszarów wiejskich w Polsce. Studia Obszarów Wiejskich, 3, 1–121.
Bednarek-Szczepańska, M. (2011). Agritourism in Poland – self government‘s view versus reality. Discussion Papers 2011. Special Issue – Aspects of Localities. Pozyskano z: http://discussionpapers.rkk.hu/index.php/DP/article/view/2473
Busby, G., Rendle, S. (2000). The transition from tourism on farms to farm tourism. Tourism Management, 21(6), 635–642.
Cawley, M., Gillmor, D. A. (2008). Integrated rural tourism: concepts and practice. Annals of Tourism Research, 35(2), 316–337.
Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2013 roku w województwie podkarpackim. (2014). Rzeszów: Urząd Statystyczny.
Chechelski, P., Judzińska, A. (2011). Wpływ kryzysu na polski przemysł spożywczy. Komunikaty Raporty Ekspertyzy, 552.
Colton, J.W., Bissix, G. (2005). Developing agritourism in Nova Scotia: issues and challenges. Journal of Sustainable Agriculture, 27(1), 91–112.
Cordell, H.K. (2008). The latest on trends in nature-based outdoor recreation. Forest History Today, 4–10.
Dębniewska, M., Tkaczuk, M. (1997). Agroturystyka – koszty, ceny, efekty. Warszawa: Poltex.
Dorocki, S., Szymanska, A.I., Zdon-Korzeniowska, M. (2015). Family Agritourist Enterprises in Poland: Preliminary Survey Results. Entrepreneurial Business and Economics Review, 3(1), 151–163.
Dorocki, S., Szymańska, A.I., Zdon-Korzeniowska, M. (2016). Agricultural Tourism Farms in Poland: How the Farmers Improve their Businesses – A Case Study. Understanding Innovation in Emerging Economic Spaces: Global and Local Actors. Networks and Embeddedness, 15, 247–248.
Drzewiecki, M. (2009). Agroturystyka współczesna w Polsce. Gdańsk: Wyższa Szkoła Turystyki i Hotelarstwa w Gdańsku.
Dyrda-Maciołek, S., Maciołek, T. (2008). Ocena roli agroturystyki w podnoszeniu atrakcyjności turystycznej. W: R. Fedan, Z. Makieła (red.), Przyrodniczo-ekonomiczny potencjał regionów na pograniczu polsko-ukraińskim. Jarosław: Wydawnictwo Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Jarosławiu, 58–70.
EUROREG (1995). Turystyka na obszarach wiejskich Polski. Raport z badań wykonanych na zlecenie Programu PHARE TOURIN II. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego.
Fleischer, A., Tchetchik, A. (2005). Does rural tourism benefit from agriculture? Tourism Management, 26, 493–501.
Forti, R., Henrard, M. (Eds.). (2015). Agriculture, Forestry and Fishery Statistics. 2014 Edition. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
Gannon, A. (1994). Agroturyzm a rozwój wsi. Wprowadzenie do rozwijania się przedsięwzięć agroturystycznych. Kraków: Centrum Doradztwa i Edukacji w Rolnictwie Oddział w Poznaniu.
Gospodarka rolna w woj. małopolskim. Raport (2012). Kraków: Urząd Marszałkowski.
Hegarty, C., Przezborska, L. (2005). Rural and agri-tourism as a tool for reorganizing rural areas in old and new member states e a comparison study of Ireland and Poland. International Journal of Tourism Research, 7(2), 63–77.
Idziak, W. (red.) (2015). Turystyka wiejska i agroturystyka w perspektywie finansowej 2014–2020. Warszawa: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Pobrano z: https://bip.minrol.gov.pl/content/ download/48527/273528/version/1/.../Broszura.pdf
Jagusiewicz, A., Łopaciński, K. (2010). Ocena stanu turystyki wiejskiej i agroturystyki w Polsce w latach 2005–2009. Instytut Turystyki sp. z o.o. Pobrano z: http://bip.minrol.gov.pl/FileRepozytory/ FileRepozytoryShowImage.aspx?item_id=37813
Jansen-Verbek, M. (1990). Znaczenie turystyki na terenach wiejskich w Europie. Problemy Turystyki, 47/48(1/1), 36–48.
Jaworski, A., Lawson, S. (2005). Discourse of Polish agritourism: global, local, pragmatic. In: A. Jaworski, A. Pritchard (Eds.), Discourse, communication, and tourism, Clevedon: Channel View Publications, 123–149.
Kierunki rozwoju turystyki dla województwa małopolskiego na lata 2008–2013. (2008). Kraków: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego.
Konećnŷ, O. (2014). Geographical perspectives on agritourism in the Czech Republik. Moravian Geographical Reports, 22(1), 15–23.
Kubal, M., Mika, M. (2012). Agritourism in Poland – the Legal Model and the Realities of the Market. Current Issues of Tourism Research, 1, 4–11.
Legienis, H. (2001). Turystyka wiejska. Warszawa: Instytut Turystyki.
McGehee, N., Kim, K. (2004). Motivation for Agritourism Entrepreneurship. Journal of Travel Research, 43, 161–170.
Mroczek, R. (red.). (2012). Procesy dostosowawcze polskiego przemysłu spożywczego do zmieniającego się otoczenia rynkowego (2). Raport PW 2011–2014. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
Phillip, S., Hunter, C., Blackstock, K. (2010). A typology for defining agritourism. Tourism Management, 31, 754–758.
Powszechny Spis Rolny. Raport z wyników województwa małopolskiego. (2011). Kraków: Główny Urząd Statystyczny.
Roberts, L., Hall, D. (2001). Rural tourism and recreation principles to practice. Oxon: CABI.
Rocznik Statystyczny Rolnictwa. (2016). Warszawa: Główny Urząd Statyczny.
Rocznik Statystyczny Województwa Małopolskiego. (2016). Kraków: Urząd Statystyczny w Krakowie.
Rocznik Statystyczny Województwa Podkarpackiego. (2016). Rzeszów: Urząd Statystyczny w Rzeszowie.
Rolnictwo w województwie podkarpackim w 2014 r. (2015). Rzeszów: Urząd Statystyczny w Rzeszowie.
Rural Tourism in Europe: Experiences, Development and Perspectives. (2004). WTO World Tourism Organization.
Sharpley, R., Vass, A. (2006). Tourism farming and diversification: An attitudinal study. Tourism Management, 27(5), 1040–1052.
Sikora, J. (2014). Agroturystyka. Przedsiębiorczość na obszarach wiejskich. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Strategia rozwoju turystyki dla województwa podkarpackiego na lata 2007–2013. (2006). Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Turystyki, Podkarpacka Regionalna Organizacja Turystyczna.
Sznajder, M., Przezbórska, L. (2006). Agroturystyka. Warszawa: PWE.
Tracz, M., Bajgier-Kowalska, M., Uliszak, R. (2017). The development of agro-tourism in Podkarpackie Voivodeship in the light of international and national conditions. Przedsiębiorczość – Edukacja, 12, 216–227.
Turystyka wiejska, w tym agroturystyka, jako element zrównoważonego i wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich – Raport końcowy. (2012). Warszawa: Biuletyn Informacji Publicznej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Uliszak, R. (2013). Wizja wsi małopolskiej – rok 2050 – spodziewane scenariusze zmian. Studia Obszarów Wiejskich, 31, 67–83.
Wojciechowska, J. (2011). Twenty years of Polish agritourism: The past and the future. Tourism, 21(1–2), 67–73. Pobrano z: http://hdl.handle.net/11089/1471 Zarębski, H. (2006). Motywy wyboru usług agroturystycznych. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa. Agrobiznes, 8(4), 390–394.
Żmuda, Z. (2008). Klaster turystyczny szansą na rozwój regionu bieszczadzkiego. W: R. Fedan, Z. Makieła (red.), Przyrodniczo-ekonomiczny potencjał regionów na pograniczu polsko-ukraińskim. Jarosław: Wydawnictwo Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Jarosławiu, 150–165.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).
